Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ sẽ phụ thuộc vào tuổi, giới tính và hoạt động thể lực. Việc xác định chính xác trẻ cần bao nhiêu năng lượng, chất dinh dưỡng mỗi ngày sẽ giúp bố mẹ dễ dàng xây dựng một chế độ dinh dưỡng cho trẻ hợp lý và cân đối, giúp con phát triển khỏe mạnh.
NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA TRẺ TIỂU HỌC CẦN BAO NHIÊU NĂNG LƯỢNG MỖI NGÀY
Trong quá trình phát triển, lứa tuổi tiểu học chiếm vai trò quan trọng bởi vì đây là khoảng thời gian trẻ bắt đầu bước vào con đường học hành, hoặc có trẻ bước vào giai đoạn tiền dậy thì. Do vậy, hiểu được nhu cầu dinh dưỡng của trẻ để xây dựng chế độ ăn hợp lý sẽ giúp trẻ phát huy tối đa tiềm năng về thể chất, trí tuệ.
Nhu cầu về năng lượng là điểm quan trọng hàng đầu trong khẩu phần ăn, đủ nhu cầu năng lượng tức là đảm bảo cho trẻ được ăn no, khi đã ăn no mới quan tâm đến tính cân đối của khẩu phần. Thực phẩm là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, trong đó các chất dinh dưỡng như chất đạm, chất béo, chất đường bột là những chất sinh năng lượng. Cung cấp năng lượng không đủ hoặc thừa so với nhu cầu của trẻ trong một thời gian dài sẽ dẫn đến hiện tượng thiếu dinh dưỡng (suy dinh dưỡng) hoặc thừa dinh dưỡng (thừa cân/ béo phì).
Theo nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam đã được Bộ Y tế phê duyệt, với trẻ nam 6 - 7 tuổi cần 1.570kcal/ trẻ/ ngày, ở độ tuổi 8 - 9 là 1.820 và 2.150 với trẻ 9 - 11 tuổi. Tương tự, nhu cầu dinh dưỡng của trẻ nữ ở 3 nhóm tuổi trên là 1.460, 1.730 và 1.980 (kcal/ trẻ/ ngày).
NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA TRẺ TIỂU HỌC CẦN CÁC CHẤT DINH DƯỠNG NÀO?
Chế độ ăn hàng ngày của trẻ cần đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm chính là: chất đạm, chất béo, đường bột, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên mỗi lứa tuổi, giới tính và hoạt động thể lực lại cần sự điều chỉnh nhu cầu cho phù hợp.
Chất đạm (protein) đóng vai trò quan trọng trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ, vì protein tham gia vào thành phần cấu tạo nên tế bào, là thành phần quan trọng của các hoóc-môn, các enzyme, tham gia vào sản xuất kháng thể. Protein cũng tham gia vào hoạt động chuyển hóa, duy trì cân bằng dịch thể. Ngoài ra, protein còn có vai trò quan trọng trong vận chuyển các chất dinh dưỡng qua thành ruột vào máu và từ máu đến các mô của cơ thể và qua màng tế bào. Protein có nhiều trong thịt, cá, sữa, trứng, đậu đỗ, lạc,… Nhu cầu protein thay đổi tùy thuộc vào lứa tuổi, trọng lượng, giới tính của trẻ. Năng lượng do protein cung cấp từ 13 - 20% nhu cầu năng lượng của cơ thể. Trong đó, tỉ lệ giữa protein động vật/ protein tổng số nên đạt ≥ 50% (với trẻ từ 6 - 9 tuổi) và tỉ lệ này nên đạt ≥ 35% (với trẻ từ 10 - 11 tuổi).
Chất béo hay còn gọi là lipid đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc màng tế bào và dự trữ trong các mô như nguồn dự trữ năng lượng của cơ thể. Lipid là dung môi để hòa tan các vitamin tan trong chất béo, mặt khác lipid cũng là thành phần cung cấp năng lượng quan trọng trong khẩu phần. Nguồn cung cấp lipid là mỡ, dầu và các loại hạt như lạc, vừng, hạt điều… Theo nhu cầu khuyến nghị cho người Việt Nam, nhu cầu dinh dưỡng của trẻ tiểu học, năng lượng do lipid cung cấp cần đạt 20 - 30% nhu cầu năng lượng của cơ thể, trong đó lipid nguồn động vật/lipid tổng số chiếm khoảng 30 - 50%, axit béo no không vượt quá 11% năng lượng khẩu phần.
Glucid (chất đường bột) cung cấp năng lượng cho cơ thể. Ngoài vai trò sinh năng lượng, glucid có vai trò tạo hình, nguồn cung cấp glucid chủ yếu cho khẩu phần là từ gạo, bún, miến, khoai, củ… Với trẻ tiểu học, năng lượng do glucid cung cấp cần đạt 50 - 60% nhu cầu năng lượng của cơ thể.
Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ còn cần Vitamin và chất khoáng. Nhóm chất dinh dưỡng này tuy chiếm tỉ trọng nhỏ trong cơ thể nhưng lại đóng vai trò quan trọng giúp trẻ phát triển khỏe mạnh. Canxi giúp cơ thể hình thành hệ xương và răng vững chắc. Tất cả các quá trình chuyển hóa trong cơ thể đều cần canxi. Với lứa tuổi tiểu học từ 6 - 7 tuổi nhu cầu canxi là 650mg/ ngày, 8 - 9 tuổi là 700mg/ ngày, 10 - 11 tuổi là 1.000mg/ ngày, tỉ lệ canxi/ phospho đạt mức tốt nhất là 1 - 1,5. Bên cạnh đó, sắt, kẽm góp phần thúc đẩy tạo máu, tăng trưởng cũng như tăng sức đề kháng của trẻ. Vitamin A, C và nhóm B ví như người gác cổng bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Thiếu các vi chất trên khiến da, niêm mạc khô dẫn đến dễ nhiễm khuẩn, mắc bệnh khô mắt,… Những vitamin này có nhiều trong hoa quả tươi, rau xanh, củ quả hay phủ tạng động vật, sữa, phô mai và trứng. Việc xây dựng khẩu phần ăn phù hợp với độ tuổi của trẻ là không quá khó. Do vậy, bố mẹ, nhà trường cần cung cấp bữa ăn đủ dinh dưỡng cho trẻ, đồng thời chế độ ăn phải hợp lý và phù hợp với nhu cầu của dinh dưỡng của trẻ.
