BÀI GIẢNG SẼ GỒM 4 PHẦN GIÚP TRẺ HIỂU ĐƯỢC:
- Vai trò và tầm quan trọng của nước đối với sức khỏe.
- Nhu cầu nước khuyến nghị đối với trẻ em.
- Nhu cầu nước khuyến nghị đối với các lứa tuổi khác.
- Một số lưu ý khi uống nước.
VAI TRÒ CỦA NƯỚC ĐỐI VỚI SỨC KHỎE
Ở người trưởng thành, 4 - 6% nước của cơ thể được bài tiết và thay thế mới hàng ngày, trong khi ở trẻ em là 15%. Nói đến dinh dưỡng thì không thể không nhắc đến nước. Vai trò của nước vô cùng quan trọng với sức khỏe con người. Trong cơ thể, nước thực hiện 4 vai trò chính:
- Là dung môi của phản ứng hóa học trong cơ thể: nước giúp hòa tan nhiều chất hóa học khác nhau. Không có nước, rất ít các phản ứng hóa học có thể xảy ra, các chức năng sống của cơ thể sẽ không thể điều hòa và thực hiện được. Khi chúng ta ăn uống, thực phẩm vào cơ thể sẽ tiếp xúc ngay với các dịch tiêu hóa (chứa nhiều nước) trong nước bọt, dạ dày, ruột, sau đó được nhào trộn và phản ứng với các chất hóa học thực hiện chức năng tiêu hóa. Giúp máu có dạng lỏng và hòa tan các chất dinh dưỡng, hormon, các kháng thể từ nơi tổng hợp, vận chuyển chúng đến các mô và tế bào chính là vai trò của nước trong cơ thể. Những chất thừa sinh ra trong quá trình chuyển hóa, như carbon, ure,… cũng được hòa tan trong nước của máu và được vận chuyển đến phổi và thận để bài tiết ra ngoài.
- Là chất phản ứng: các chất tham gia vào phản ứng hóa học được gọi là chất phản ứng, trong quá trình hoạt động chất phản ứng biến đổi và tham gia vào sản phẩm. Nước là một chất phản ứng tham gia trực tiếp vào các phản ứng khác nhau của cơ thể. Ví dụ: phản ứng thủy phân - trong đó các phân tử có trọng lượng lớn như polysaccharide, chất béo, protein, được phân cắt thành các phân tử nhỏ hơn khi phản ứng với nước.
- Chất bôi trơn: vai trò của nước đối với cơ thể còn có tác dụng bôi trơn, đặc biệt là nơi tiếp xúc các đầu nối, bao hoạt dịch và màng bao, tạo nên sự linh động tại đầu xương và sụn, màng phổi, cơ hoành, miệng,...
- Điều hòa nhiệt độ: nước giữ vai trò đó chính là phân phối hơi nóng của cơ thể thông qua việc phân phối nhiệt độ cơ thể. Hơi nóng sinh ra do quá trình chuyển hóa, oxy hóa sinh năng lượng của các chất dinh dưỡng. Năng lượng sinh ra có tác dụng duy trì nhiệt độ cơ thể ở 37 độ và giúp cơ thể thực hiện các hoạt động thể lực. Khi nước bay hơi, chúng hấp thu và mang theo nhiệt. Trong điều kiện bình thường, cơ thể tự làm lạnh bằng cách bay mồ hôi qua da. Do đó, cần uống đủ nước mỗi ngày.
- Cung cấp nguồn chất khoáng cho cơ thể: nước mà chúng ta sử dụng hàng ngày thường chứa một lượng đáng kể các chất khoáng: canxi, magie, natri, đồng, flo. Tỉ lệ các chất khoáng này phụ thuộc vào nguồn nước và các nhà sản xuất. Nước cứng là nước có chứa 50mg canxi và 120mg magie/L, nước mềm là nước có chứa thấp hơn các chất khoáng trên nhưng lượng natri cao hơn 250mg/L. Tiêu thụ nước cứng giúp giảm các bệnh tim mạch. Còn nước mềm do có chứa natri cao nên khi tiêu thụ sẽ có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp và tim mạch. Vì nước có nhiều chất khoáng, cũng mang nhiều chất độc hại như chì, thuốc trừ sâu, chất thải công nghiệp. Do vậy, ngoài việc hiểu rõ vai trò của nước cần theo dõi, giám sát chất lượng nước cung cấp cho cơ thể rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Vì vậy, bạn phải luôn nhắc nhở trẻ uống nước đủ mỗi ngày!

NHU CẦU NƯỚC KHUYẾN NGHỊ VỚI TRẺ EM
Hiểu được vai trò của nước đối với sức khỏe, từ đó thấy được nhu cầu nước của trẻ cần được xác định riêng, bởi nhiều lý do:
- Diện tích da/ kg thể trọng lớn hơn nhiều so với người trưởng thành.
- Tỷ trọng nước và dịch tế bào trong cơ thể lớn hơn, tỉ lệ thẩm thấu lớn hơn.
- Khả năng làm việc của thận chưa hoàn chỉnh.
- Không biết kêu khát hoặc đòi uống nên không được cho uống nước/ bồi phụ nước.
- Vì những lí do trên, nhu cầu nước của trẻ em được xác định là 150ml/ kg cân nặng/ ngày.
NHU CẦU NƯỚC KHUYẾN NGHỊ VỚI LỨA TUỔI LỚN HƠN
Nhu cầu nước khuyến nghị cho các lứa tuổi lớn hơn được tính toán theo cân nặng, hoạt động thể lực và theo năng lượng tiêu hao thể hiện ở bảng như sau:

MỘT SỐ LƯU Ý KHI UỐNG NƯỚC
Uống nước khi nào:
- Mỗi buổi sáng khi thức dậy nên cho trẻ uống nước để loại bỏ độc tố.
- Trước và sau bữa ăn 30 phút để kích thích hệ tiêu hóa.
- Uống đủ nước trước và khi vận động, vì cơ thể sẽ mất nước lớn do tiết mồ hôi, uống nước trước sẽ giúp cơ thể có nước dự trữ, tránh mệt mỏi, thiếu nước khi vận động.
Uống nước thế nào:
- Uống từ từ, từng ngụm nhỏ, mỗi lần không nên quá 150 - 200ml.
- Vào mùa nóng, nên uống nước mát, mùa lạnh trẻ uống nước ấm. Nên cho trẻ uống nước sạch đã được đun sôi.
- Nếu dùng nước tinh khiết đóng chai cần chọn nhà sản xuất uy tín. Hạn chế dùng loại nước có gas.
TRẮC NGHIỆM KIẾN THỨC
Bài trắc nghiệm trực tuyến, thao tác đơn giản, có ngay kết quả giúp đánh giá kiến thức vừa học được. Trẻ chỉ cần chọn đáp án đúng nhất cho mỗi câu và hoàn thành bài trắc nghiệm trong thời gian quy định.
